Ha ka Jingïadon Lang ki NongbudU Lber 11 tarik, 1882.
Kumba 8 baje ei ei mynstep, u Ramakrishna u la leit sha ïing u Balaram Bose ha Kolkata kumba u la thmu. Ka la dei ka sngi lehniam Doljatra. U Ram, u Manmohon,u Rakhal,1.u synran baieid eh jong u Kynrad, uba hadien la tip kum u Swami Brahmananda, u Nityagopal bad kiwei pat ki nongbud ki la ïa don lang bad u. U M ruh u la wan lang kumba la pynkular da u Kynrad.
Ki nongbud bad u Kynrad ki la ïa rwai bad shad da ka jingkmen bad jingkhuid mynsiem. Bun bun na ki, ki la long ha jingieid buaid blei. Ka shadem u Nityagopal ka la tied kyndeh da ka jingshitrhem mynsiem, bad u Rakhal u la dem pyllup ha madan ha ka jingieid buaid blei, khlem da tip ei ei shuh ïa ka pyrthei.U Kynrad u la ktah ïa ka shadem u Rakhal bad u la ong,”To suk, to long jai jai.” Kane ka la long ka jingieid buaid blei ba nyngkong ba u Rakhal u la shem da lade. U la shong la sah bad la u kpa ha Kolkata bad teng teng u ju leit ïa kynduh ïa u Kynrad ha Dakshineswar. Haduh kane ka por, u la ïoh pule shipor ha ka skul Vidyasagar ha Syampukur..
Haba ka jingrwai ka la kut, ki nongbud ki la ïa shong ban bamja sngi. U Balaram u la ïeng tyngheng hangta, kum u shakri. Ym don ba pyrkhat ïa u ba u dei u kynrad jong kata ka iing. U M lei lei u long tang u nongwei ha kita ki nongbud, da kaba u la ïa kynduh tang ïa u Narendra ha Dakshineswar.
Khyndiat sngi hadien, u M u la leit jngoh ïa u Kynrad ha Dakshineswar. Ka la long hapdeng 4 ne 5 baje janmiet. U Kynrad bad ma u ki la dang ïa shong ha ki mawlynti jong ka iingmane u Shiva. Da kaba peit ha ka ïingmane jong ka blei Radhakanta kaba don kham pajih jong ka madan, u Kynrad u la ngam ha ka jingieid buaid blei.
Naduh ba u pyrsa jong u, u Hriday, u la shah weng kam na kaba trei ha ïingmane, u Ramakrishna u la sah marwei khlem don nongiarap. Na ka bynta ka jingktah ha ka rukom puson blei, um i nangtrei nang ktah wat ban sumar sukher ialade. Ka jingbymdon nongïarap ka la pynlong ka jingdkoh ha ka liang ka rukom trei kam- trei jam.
U Ramakrishna u la dang ïakren bad ka blei Kali, ka Kmie Bakhuid jong ka pyrthei salonsar. U la ong: “Ko Mei, baroh baroh ki ïa ong,’ Tang ka baje jong nga kaba biang por. Ki Kristan, ki Brahmos, ki Hindu, ki Musulman baroh ki ong.’Tang ka niam jongnga ka long kaba shisha.’ Hynrei ka Kmie, ha ka jingshisha, ka long ba ym don kano kano ka baje kaba biang por.Uei uba lah ban tip thikna ïa Me? Hynrei lada u briew u dem duwai ha Me da ka dohnud kaba sliang, u lah ban poi beit sha Me, lyngba ka jingkyrkhu isnei jong Me, da kano kano ka lynti ruh. I Mei i la kdew ha nga katto katne por kumno ki kristan ki duwai ïa Me ha ki ïingmane jong ki. Hynrei, ko Mei, kumno ki briew kin ong ïa nga lada nga leit rung hangta? Tharai lada ki kynphuit, ong noh, kim shah shuh ianga ban rung ha ïingmane ka Mei Kali! Te, haba kumta, pyn-i ianga ki kristan ki duwai kumno na phyllaw jong ka ïingmane.”
Ha kawei pat ka sngi u Kynrad u la shong ha ka shuki rit ba la shna khnang(couch) ha kamra jong u, ha kajuh ka rukom ba u ju mlien ban phai khmat sha kiwei. U M u la wan poi bad u Kalikrishna, u bym tip ei ei hangno u paralok jong u, u M u la dang ialam ïa u. U la shu iathuh: “Lada phi kwah ban iohi ïa ka dukan-pynbuaid, te ale bad nga. Phin iohi u khra kiad uba heh hangta.” U M u pyn-ïasyrïem ïa kane bad u Ramakrishna, uba la rkhie kyrkait shaphang kata. U Kynrad u la ong: Ka jingkyrkhu jong ka jingduwai bad ka jinglong kawei bad u Blei ka long ka kiad ba paka, ka kiad jong ka jingieid buaid blei bajanai. Ka thong jong ka jingim u briew ka long ban ieid ïa u Blei, Ka bor ka jingkhlaiñ(bhakti) ka long kawei na kiba donkam eh. Ban tip ïa u Blei lyngba ki jnit ki jnat ka mynsiem briew bad ki jingpyn-i daw ba har rukom ki long kiei kiei kiba da eh haduh katta katta.
Te u Kynrad u la rwai:
Don uno uno uba lah ban sngewthuh ka Mei Kali ka dei kaei?
Wat ki hynriew rukom jingpuson bad mane blei kim long ei ei ha Ka…
U Kynrad u la ong, biang: “Ka thong ba tang kawei ha ka jingim briew ka long ban duriap ïa ka jingieid na ka bynta u Blei, ka jingieid ba ki nongkhem dud kynthei bad shynrang, bad ki nongap masi jong ka Vrindavan ki ieid ïa u Krishna. Haba u Krishna u la leit noh sha Mathura, ki nongsharai masi ki shang kylleng kylleng da kaba iam sngewsih kthang namar ka jingiakhlad noh jong ki bad U.”
Da kaba ong kumne u Kynrad u la rwai da kaba khmied la ki khmat shajrong.
Dang myntan kumne nga la iohi ïa u samla nong-sharai masi
Bad i khun masi ha ki ksangkti jong u;
Hangta u ïeng, ba u da bat ha kawei ka kti
Ia u tnat dieng uba dang lung.
“Shano phi don ko hynmen Kanai” u la pyrta,
Hynrei, um lah kynnoh shai bha ïa ka ktien ‘Kanai
U shu lah ban kynnoh tang ‘Ka’
la lynñiar, “ Hangno phi don ko hynmen”
Bad ki khmat jong u ki dap da ki ummat.
Haba u M u la ïohsngew ïa kane ka jingrwai jong u Kynrad uba la shlei miar da ka jingieid, ki khmat jong u ki la jreiñ ummat.
U Ïaiong 2 tarik, 1882.
U Ramakrishna u la dang shongkai ha kamra shongkai ha ïing jong u Keshab Chandra Sen ha Kolkata, ka la don kumba 5 baje ei ei janmiet. Haba la iathuh ha u Keshab ïa ka jingwanpoi jong u, u la wan mih ha kamra shongkai ba la phong da ki jaiñ ban leit jingleit shabar, naba u la mut ban leit peit ïa u paralok uba pang. Mynta te u la pdam noh ïa ka jingthmu jong u.U Kynrad u la ong ïa u:”Phi don bun bah ki kam ba phi dei ban pyndep. Nalorkata, phi hap ban pynbit-pynbiang ïa kawei ka kot khubor. Phim don por ban wan sha Dakshineswar kumta, nga la dei ban wan ban iohi iaphi. Naba nga la iohsngew ïa ka jingshitom jong phi, nga la duwai ainguh da u snepkor ba dangim, bad ka shini ha ka Kmie Bakhuid khnang ba phin koit noh. Nga la ong, ha Ka,’Ko Mei, lada jia ei ei ïa u Keshab, te bad no pat ngan ïoh ïakren ïa khana ha Kolkata?”
U Ramakrishna u la kren ha u Pratap bad ha kiwei pat ki nongbud ka Brahmo Samaj.U M u la shong lang hajan. Da kaba kdew ha u, u Kynrad u la ong ha u Keshab:”Phin sngewbha ban pyn-ong lem ïa u ba balei um ju wan shuh ha Dakshineswar? U la ju iathuh ianga ba um iadei ei ei shuh bad ka tnga lem bad ki khun jong u.”U M u la ju wan jngoh ïa u Kynrad kumba shibnai ei ei, ka jingjah jong u tang shiphang na Dakshineswar ka la pynlong ban kynthoh ïa u haduh katne.U Ramakrishna u la kylli ïa u M ban thoh sha u, lada ka jingwan jong u kan dang shim por.
“U Pandit Samadhyay ruh u la don hangta. Ki nongbud Brahmo ki la pyn-ithuh ïa u ha u Ramakrishna ba u long u riewstad uba tip bha ïa ki jinghikai ka vedas bad kiwei pat ki jingthoh bakhuid. U Kynrad u la ong,”Hooid, nga lah ïohi ïa ka mynsiem jinglong ha u lyngba ki khmat jong u, uno uno u lah ban iohi ïa ki tiar ki tar ha kamra lyngba ki ïit jong ka jingkhang.”
U Trailokya u la rwai. Khala khala, u Kynrad u la ieng bad u la ngam ha ka jingieid buaid blei(samadhi) da kaba iai khot ïa ka kyrteng jong ka Kmie. Haba ka la hiar khyndiat kata ka jingieid buaid blei ba u la iohbor jingsngewthuh pat, u la shad bad la rwai:
Nga dih ym ïa ka kiad ba shu pyn-buaid, hynrei ka Kiad b’la kyrkhu ba ïai sah Junom.
Kumba nga ïai kynnoh ïa ka kyrteng ka Mei Blei Kali.
Ka pyn-buaid haduh katta katta ïa ka jingmut-jingpyrkhat jong nga ba ki briew ki kynnoh ïa nga u buaid!
Nyngkong u nonghikai jong nga u ai mithai ban shna wine;
Ka jingthrang jong nga ka long ban pdem khnang ban long kyiad.
Ka bor jingtip ka shong ha u nongshet kyiad, uba shet ïa ka na bynta jong nga;
Bad haba la biang nadong-shadong, ka jingmut-jingpyrkhat jong nga ka kjit ïa ka na u bilor jong ka bor
ingmaïa.
Da kaba khot ïa kyrteng ka Kmie ban pyn-kyntang ïa ka.
Ka kaba dih ïa kane ka kyiad,ong u Ramprasad,2.u nongthoh jong ka jingrwai. Ka dei ka dustur ïa ki nongthoh jong ki jingrwai ainguh ha India ba pynpaw ïa ki kyrteng jong ha bakut jong ki jingrwai bad ki saw jait ki jait soh,3.ka dharma, artha,kama bad moksha jong ka jingim ki dei ki jong phi.
U Kynrad u la peit ïa u Keshab da ka jingieid, kumba u Keshab u dei u khun la jong. U la i lam byrtieng ba u Keshab u lah ban long u jongno re pat, kum ban shu ong, ba u lah ban kylla long u riew kangar. Da kaba peit ha u, u Kynrad u la rwai pat:
Ngi sheptieng ban kren, bad kumta ruh ngi sheptieng ban shu ieh kumto;
Ki jingpyrkhat jong ngi,
O Radha, shibynta ngi ngeit kumba ngin duh noh ïaphi!
Ngi ïathuh ïaphi ïa ka jingtip barieh ba ngi tip –
Ki jingtip barieh ïa kiba ngi da lade hi bad kiwei pat, da ka jingiarap jongngi,
La ki la iaid lyngba shibun ki jingeh ha ka jingtyllun ka por;
Mynta pat ka shong ha ka mon jong phi baroh.
Da kaba kynnoh ïa ki bynta ba khatduh jong ka jingrwai, u la ong ha u Keshab: “Kum ban shu ong noh,
itilut ïa kiei kiei baroh bad khot ïa ka kyrteng u Blei. U hi u long uba shisha, baroh kiwei pat ki long ki bym-shisha. Khlem ka jingshemphang ïa u Blei kiei kiei baroh ki long kiba lehnohei. Kane ka long ka jingtip barieh kaba khraw eh.”
U Kynrad u la shong biang bad u la sdang ban ïa kren ïa khana bad ki nongbud. Shiphang u la sngap ïa ka sur kynud ka piano,kynjai kum u khunlung. Nangta la ïalam ïa u shapoh kamra hapoh ïing, ha kaba la ai jingbam ba un bam ma u bad ki kynthei ew ki dem ainguh ïa u.
Haba u Kynrad u la mih noh na ïing u Keshab, ki nongbud ka Brahmo ki la ïa bud lang ïa u sha ka kali jong u.
U Ramakrishna u la ïa shong lang lem bad ki nongbud jong u ha kamra shongkai ha ïing u Prankishna Mukherji ha Kolkata; Ka la long kumba shibaje ne arbaje nohphai sngi. Te, naba u Colonel Viswanath 4. Ka jaka sah jong ka Sorkar Nepal ha Calcutta, bad uwei u nongbud jong u Kynrad, u la shong la sah hangta ha ïing ki para-marjan, u Kynrad u la sngewkwah ban leit jngoh ïa u shuwa ba un leit peit ïa u Keshab ha Liliy Cottage. Bun na ki para-marjan bad kiwei pat ki paralok jong u Prankishna ki la shah khot sngewbha ban ïohsngew ïa ki kyntien jong u.
Kynrad: “ U Blei bad ka burom jong U. Kane ka pyrthei ba ngi shong ngi sah ka long ka burom jong U. Ki briew ki ioh ïa ka burom jong U bad ki klet lut ïa kiei kiei baroh. Kim wad ïa u Blei, uba ka burom jong U ka dei kane ka pyrthei ba ngi shong ngi sah. Baroh ki wad ban lehkmen ïa ‘ka kynthei bad ka ksiar’. Hynrei don tang ki jingjynjar suda bad ngi khuslai ïa kata. Kane ka pyrthei ka long kum ka thwei ba king shad tamsawi kaba don ha ka jaka ba la kha ïa u Visalakshi.5 Ka wahduid hajan ka jaka ba la kha ïa u Ramakrishna. Shisien kawei ka lieng kynda ka leit poi shata, te ym don jingkyrmen shuh ban dang lah pynlait ïa ka. Te, ka pyrthei ka long ki shiah ha ki lawlynnong: Phim lah da kaba suk ban pynlait ïalade na kum kita ki shiah phin sa ngat sa kiwei pat ki shiah kiba kum kita hi. Shisien ba phi rung ha kum kita ki jait lynti phin shitom shibun ban lait nangta. Da kaba im ha ka pyrthei, u briew u ring tyrkhong bad u long kumba u dei ban long.”
U Nongbud:”Te, da kano ka lynti haba kumta, babu?”
Kynrad:”Ka jingduwai lem ka jingbud lang bad ki riewkhuid. Phim lah ban shu koit na ka jingpang-jingshitom khlem ka jingïarap na kito kiba peit bad sumar ïa kiba shitom.Hynrei kam long kaba biang tang ban shu ïa lok ne syllok bad ki kynja riew niam ha ka shisngi. Phi dei ban iai wad ïa kata khlem buhteng, naba ka jingpang ne ka jingshitom ka la long kaba la neh slem. Nangta pat, phim lah ban sngewthuh ïa ka jingtied thikna ki thiedsnam lymda phi ju im ju shong bad ki nongsumar pang. Da kaba ju ïa iaid barabor bad u, phi nang ban pynïapher ïa ka jingtied ki thiedsnam ha u ryndang bad ki thiedsnam ha ki khyllai.
Nongbud:”Kano kaba bha ka jingïasyllok bad ki riewkhuid?”
Kynrad:”Ka pynïoh ïa ka jingshemphang ïa u Blei. Ka pynïoh ïa ka jingieid jong u Blei. Ym don ei ei kaba kumno kumno ruh ba ngin lah ban kiew shaphrang ha ka jingim bakynja mynsiem khlem ka jingshemphang. Da kaba ïa im ha ka jingialok bad ïa syllok bad ki kynja riewkhuid, ka mynsiem ka kylla lyng-a-pisa ban tip ïa u Blei. Kane ka jingshemphang jong ka, ka long kum u briew uba don mano-re-mano bapang haïing-hasem jong u. Ka jingmut-jingpyrkhat jong u ka neh sah ha ka jinglong bymsuk mynsiem, da kaba pyrkhat da kumno ban leh ban pynkoit ïa kum uta u briew. Ne ha kajuh ka por, uno uno u dei ban sngew ïa ka jingshemphang ïa u Blei kum ka jingshemphang jong u briew uba la duh noh la ka kam bad u da shang makia kylleng kylleng na kawei ka jaka treikam sha kawei pat ban wad kam. Lada u shah kyntait ha kano ma ka jaka trei naba ym lait kam, u leit pat ha kata ka jaka ha ka sngi kaba bud bad wad jingtip shuh shuh. Hato don ka kam ba lait mynta ka sngi?”
“Don da kawei pat ka rukom: Da kaba duwai naduh la ka dohnud baroh ha u Blei. U Blei u long u jongngi. Ngi dei ban da ong ha U: Ko Blei Trai Kynrad, kaei ka jinglong jong Me? To pynpaw ialade ha nga. Me dei ban da pyn-ithuh ma Me ïa nga; ne balei pat ba Me la pynlong ïa nga?Katto katne na ki nongbud Sikh ki la ong ïa nga shisien,”U Blei u dap da ka jingieid isnei.’ Nga la ong: “Te, Balei ba ngi dei ban khot ïa U, uba dap da ka jingieid isynei? U long u Nongthaw-Nongpynlong jongngi. Te, balei ngin sngewphylla ïa kata, lada U long sbun leh sbun ïa ngi? Ki kmie ki kpa ki pynheh pynsan ïa la ki khun ki kti. Phi khot ïa kata ka kam, ka jinglehsbun? Ki dei ban leh kumta. Namarkata, ngi dei ban pynbor ïa ki jingdawa jong ngi na u Blei. U long u Kpa bad ka Kmie jong ngi te,Um dei kumta heit? Lada u khun u dawa la ka jingioh pateng jong u khlem bam khlem dih shuh ban pyni la ka bor jingdawa,te ki kmie ki kpa ki hap ai la ka bynta jong u 3 snem shuwa ban kut ka por ba la buh da ka aiñ. Ne, haba u khynnah u dawa katto katne ana na la ka kmie, bad iai ong shi iai ong kumta:’Mei ai ia nga ar-ana. Nga da kyrpad iaphi da kaba dem khohsiew – te ka kmie haba ka iohi ïa kane ka jingthrang kutlad jong u bad ba um lah shah shuh na kane ka jinglong, ka kynting ïa ka pisa ha u.
“Don sa kawei pat ka jingmyntoi na kaba ïalok ne ïa syllok bad ki kynja riewkhuid. Ka ïarap ïano ïano ban long mlien ban lah pyn-ïapher hapdeng kaba shisha bad ka bym shisha. Tang u Blei marwei U long U bashisha , ba ju ong; U Jingthaw mynsiem ba iaineh pateng-la-pateng , bad ka pyrthei ka long ka bym shisha, u dei ban pyn-donkam ïa ka jingpyniapher. Ha ka khyllipmat ba u hati u pynjrong la u luta ban bam ïa ki lakait ha kper u para-marjan, u shah tied da u nar ba la pynnep(u nar shoh hati) jong u mahut.
